Laryngologia - Informacje o zabiegach

Krwawienie z nosa

Dolegliwość ta jest przypadłością obu płci i wszystkich grup wiekowych. Najczęściej (ok. 70%) jest to objaw schorzeń ogólnoustrojowych, głównie nadciśnienia tętniczego. Rzadziej wynika z nieprawidłowości wyłącznie struktur naczyniowych w nosie. Najczęściej krwawienie pochodzi ze splotu poszerzonych naczyń w przednim odcinku przegrody. Zależnie od jego intensywności i przyczyny należy zastosować leczenie farmakologiczne lub zabiegowe. Farmakoterapia obejmuje głównie maści stosowane miejscowo do nosa. Leczenie zabiegowe to najczęściej elektrokoagulacja naczynia. W niektórych przypadkach, gdy nie da się ustalić jednoznacznie miejsca intensywnego krwawienia – należy ucisnąć struktury nosa przez założenie opatrunków gazowych (czyli tzw. tamponady nosa)

Przegroda nosa

Skrzywienie przegrody nosowej to jeden z najczęstszych problemów laryngologicznych. Zwykle dowiadujemy się o nim przypadkowo, w czasie rutynowego badania laryngologicznego. Większość ludzi nie ma idealnie prostej przegrody nosowej. Pojawia się więc pytanie, czy wszystkie osoby z krzywą przegrodą w nosie powinny poddać się operacji?
Nie. Niewielkie skrzywienia przegrody, zwłaszcza w rejonie nosa, który nie odpowiada za oddychanie czy prawidłową wentylację zatok nie muszą i nie powinny być korygowane. Pacjent nie odczuje korzyści z takiego zabiegu a tylko naraża się na powikłania (rzadko, ale występują: krwawienia, infekcje, nasilony obrzęk, pooperacyjne zrosty wymagające leczenia chirurgicznego). Korekcji chirurgicznej wymagają skrzywienia, które powodują zdecydowanie gorszą drożność nosa, a co za tym idzie, zmuszają do oddychania ustami, co nie jest fizjologiczne. Naraża to chorego na stany zapalne zatok, które nie mogą się odpowiednio wentylować jeżeli powietrze nie przechodzi swobodnie przez nos. Zagrożone są też dalsze odcinki układu oddechowego, do którego z pominięciem nosa, trafia powietrze niewłaściwie oczyszczone, nawilżone i ogrzane.
Czy chirurgiczna korekcja przegrody nosa zmienia też kształt nosa widziany z zewnątrz?

Często tak, ponieważ przegroda stanowi jeden z elementów, na których opiera się nos. Brak właściwego podparcia nosa na strukturach przegrody może powodować powstanie tak zwanego nosa siodełkowatego (widoczny obok). Również nadmierny, krzywy wzrost przegrody, może prowadzić do garbów i skrzywień bocznych. Wreszcie przebyte urazy nosa (złamania) mogą być przyczyną (często po wielu latach) deformacji nosa i pogorszenie jego drożności.

Laryngologia nie zajmuje się chirurgią nosa ze wskazań estetycznych, jest to zadanie chirurgów plastyków. Jeżeli jednak funkcja oddechowa nosa jest zaburzona a kształt nosa zewnętrznego również pozostawia wiele do życzenia – warto rozważyć operację wykonaną przez laryngologa, który szczególnie skupia się na prawidłowej czynności oddechowej narządu.


Na zdjęciach przedstawiono zdeformowane nosy, w których skrzywienie przegrody współistniało ze skrzywieniem kości tworzących nos zewnętrzny. Kolorem niebieskim dorysowany jest przybliżony kształt przegrody u chorego, który praktycznie nie mógł oddychać jedną stroną nosa.


Na obrazie z tomografu komputerowego oznaczono strzałką niedrożny przewód nosowy.

Chrapanie i zespół bezdechów podczas snu
Brak dobrej drożności nosa (i konieczność oddychania wyłącznie przez usta) może skutkować przykrą (zwłaszcza dla otoczenia) dolegliwością – chrapaniem, a nawet rozwinięciem się tak zwanego „zespołu bezdechów w trakcie snu”.
Niedrożny nos oraz pogrubiałe, wydłużone lub zbyt wiotkie tkanki podniebienia mogą powodować utrudnione wdychanie powietrza, zwłaszcza w czasie snu, gdy naturalnie obniżone jest napięcie naszych mięśni. Tkanki gardła i podniebienia zapadają się z pewną rytmiczną częstotliwością odbieraną jako nieprzyjemny ton chrapania. Nasilenie tego zjawiska może objawiać się jako chwilowy brak możliwości nabrania powietrza do płuc, czyli tak zwany bezdech. W literaturze zjawisko to zwane jest „bezdechem sennym”, choć właściwie to nie „bezdech” ale dotknięta nią osoba jest senna (niewyspana), zmęczona, przewlekle niedotleniona, narażona na schorzenia układu krążenia czy choroby neurologiczne.
Mimo wielu badań jakie prowadzone są na świecie w ciągu ostatnich 20-30 lat, nie umiemy pomóc wszystkim chorym z tym problemem. Znamy czynniki ryzyka, między innymi: nadwagę, nadużywanie alkoholu, palenie tytoniu, zaburzenia gastrologiczne (tzw. refluks żołądkowo-przelykowy). Umiemy zidentyfikować i poprawić struktury anatomiczne (np. niedrożny nos, przerost czy wiotkość podniebienia, przerost tkanek gardła) jednak leczenie tego schorzenia jest dość trudne i czasem wymaga wieloetapowej, wielomiesięcznej zaplanowanej terapii, w której chirurgia nosa i gardła jest tylko jednym z elementów ( wcale nie mniej ważnym niż np. redukcja masy ciała).

Schorzenia zatok przynosowych
Dzisiaj już praktycznie nie mówi się o katarze jako o schorzeniu nosa. Odkąd poznaliśmy dokładnie fizjologię nosa wiemy, że popularny katar to zawsze mniej lub bardziej nasilone zapalenie zatok przynosowych stanowiących z nosem jeden funkcjonalny zespół. Zdrowy nos warunkuje dogodne warunki dla prawidłowo funkcjonujących zatok przynosowych. Ostre zapalenia zatok są więc częstym schorzeniem, które może i powinno być leczone w pierwszym etapie przez naszego lekarza rodzinnego.
Co jednak zrobić gdy katar występuje „ciągle”, nos jest „stale” niedrożny, mamy osłabiony węch, bóle zębów (zasadniczo – zdrowych), czy „zatokowe” bóle głowy?
Nie można wykluczyć wtedy przewlekłego stanu zapalnego zatok (z definicji, stanu trwającego ponad 12 tygodni). Tutaj diagnostyka i leczenie nie jest już tak łatwe i powinno być zaplanowane przez doświadczonego specjalistę. Należy wykluczyć, np. wymienioną wcześniej, krzywą przegrodę nosa, (czy krzywy nos, uniemożliwiający swobodne oddychanie), blokadę nosa i zatok przez polipy, nasilone zmiany przerostowe czy schorzenia alergiczne. Rzadko, ale zdarzają się też takie przyczyny, jak ciała obce w nosie czy zrosty np. po odległych urazach lub operacjach.
W przewlekłym stanie zapalnym właściwa diagnostyka powinna opierać się o badanie tomografem komputerowym, jeżeli brak jest poprawy po leczeniu farmakologicznym (obejmującym leczenie ewentualnej infekcji oraz silne leczenie przeciwzapalne, głównie preparatami stosowanymi do nosa).
Czy tomografię komputerową należy wykonać zawsze przy podejrzeniu przewlekłego zapalenia zatok? Nie. W każdym razie nie od razu, bez prób leczenia. Jeżeli występują objawy wymienione wyżej, można przypuszczać, że badanie wykaże obecność patologii, o której lekarz a zwłaszcza jego pacjent dobrze przecież wie. Obrazy z tomografu komputerowego stanowią swego rodzaju mapę, po której porusza się laryngolog w czasie operacji i mogą ujawnić dodatkowe problemy zatokowe (np. obecność torbieli czy kostniaków w zatokach).


Na obrazach z tomografu komputerowego niebieskimi strzałkami oznaczono torbiel w zatoce szczękowej oraz zmiany zapalne w zatokach sitowych. Kolorem czerwonym oznaczono obszar masywnych zmian zapalnych obejmujących wszystkie zatoki przynosowe.

Dzisiaj standardem operacji zatok stała się chirurgia endoskopowa, w której pod kontrolą kamery, bez konieczności cięć na twarzy, staramy się, minimalnie ingerując w anatomię, przywrócić prawidłowy pasaż powietrza przez nos i zatoki. Osiągamy to przez poszerzanie ujść zatok do jamy nosowej, czy znosząc drobne blaszki kostne między zatokami i przez to nie pozwalając na ich zamknięcie, zmiany ciśnienia wypełniającego je powietrza i idące za tym predyspozycje do długotrwałych, przewlekłych dolegliwości. Pod kontrolą endoskopu potrafimy też usunąć ciała obce z nosa, zatok przynosowych.